Academy – Calcium

Calcium is een essentieel element voor planten, dat zowel invloed heeft op de kwaliteit van het gewas als op de structuur van de bodem. In dit artikel gaan we dieper in op de functie van calcium voor planten, in welke vormen het voorkomt in substraten, en wat het effect is van een tekort of een overschot aan calcium.

Calcium in substraat
Calcium komt in substraten vooral voor in de vorm van kalkmeststoffen (om de pH te verhogen) en Calciumnitraat (ook wel kalksalpeter genoemd, om het stikstofcijfer te verhogen). Bij het gebruik van kalkmeststoffen wordt het beschikbare calcium grotendeels gebonden aan het absorptiecomplex van het substraat. Het calcium van deze kalkmeststoffen komt dan langzaam vrij tijdens het oplossen van de kalk. Dit geldt ook voor de toevoeging van klei. Veel calciumionen zijn sterk gebonden aan het complex, en dus niet in grote getallen aanwezig in de oplossing.

Bij het gebruik van kalksalpeter in het substraat komt er naast Nitraat ook Calcium in de oplossing. Voortschrijdend inzicht door onderzoek leert ons dat het calciumcijfer in een oplossing sneller stijgt door calciumnitraat toe te voegen in vergelijking tot het verhogen van kalkmeststoffen.

Met het wegvallen van CALMAG zijn we een goede langzaam werkende calciumbron kwijtgeraakt. Medio 2023 hebben Lensli en de RHP nog calciumsulfaat (gips) als mogelijk alternatief tegen het licht gehouden. Dit is ook een goede calciumbron gebleken, maar heeft als nadeel veel sulfaatinbreng en een hoge EC. Hierdoor zien we hiermee dus nog niet echt veel mogelijkheden, mede omdat we kalksalpeter hebben als een logischer alternatief.

Calcium in de plant
Calcium is voor de plant de belangrijkste bouwsteen voor de membranen en celwanden. Het element is noodzakelijk voor de celdeling en het draagt bij aan de stevigheid van de plant. Transport van de calciumionen (Ca2+) gebeurt vrijwel uitsluitend via de worteltoppen.

Het transport van calcium in de plant hangt samen met de sapstroom. De verdamping van de plant heeft dus effect op de opname. Als een plant niet goed kan verdampen, door bijvoorbeeld een te hoge luchtvochtigheid, zal de calciumaanvoer naar de groeipunten, bladranden of vruchttoppen minder zijn.

De concentratie aan calcium in de oplossing wordt mede bepaald door de hoeveelheid andere kationen, zoals kalium en magnesium. De opname van calcium verloopt moeizamer dan sommige andere kationen, zoals bijvoorbeeld Kalium. Ook is het element calcium minder mobiel in de plant. Bij een te eenzijdige bemesting met bijvoorbeeld Kalium, kan er dus verdringing ontstaan in de opname en transport van de calciumionen.

Calciumgebrek kan ontstaan door een slechte balans in de voedingsoplossing. In de praktijk is het met name goed opletten dat de kationenbalans in orde is. Voor de K-Ca-Mg verhouding is een normale balans rond de 4-2-1 in de oplossing.

Voorbeelden van Calciumgebrek of een slechte kationenbalans zijn:

• neusrot bij tomaat of paprika;
• tip-burn bij aardbei;
• necrose bij anjers en rozen;
• bruine puntjes in coniferen.

Calcium in veenvrije samenstellingen
Zoals eerder uitgelegd, is Calcium een essentieel element voor de groei en kwaliteit van het gewas. Een opnametekort kan leiden tot zwakte en necrose. Veenvrije substraten hebben een andere kationenbalans dan veenhoudende substraten. Met name in de boomkwekerij is het slim om de analyses goed onder de loep te nemen. In deze sector zijn we immers vaak afhankelijk van langzaam werkende gecoate meststoffen (welke geen calcium bevatten) en in de toekomst (vanwege minder veen) een lagere kalkbehoefte. Als calcium in hele hoge concentraties aanwezig is in de oplossing, kan het neerslaan met sulfaat en fosfaat. Er ontstaan dan slecht oplosbare calciumzouten zoals calciumsulfaat of calciumfosfaat. In de praktijk komt dit echter zelden voor.

Overleg met je Lensli accountmanager of de cijfers in jullie analyses wijzen op een gunstige of ongunstige voedingstoestand.

Heb je vragen of wil je meer weten over dit onderwerp? Neem dan contact op met je Lensli accountmanager of met onze Technisch Productmanager Substraten Nick Vollmer, via mail n.vollmer@lensli.com of telefoon +31 (6) 51269415.

We staan je graag te woord.